માનવ તંદુરસ્તી (૧૮) “ડરમાટોલોજી” …DERMATOLOGY

 

 

 

 

 

માનવ તંદુરસ્તી (૧૮) “ડરમાટોલોજી” …DERMATOLOGY માનવ દેહની ચામડી…..અને એ વિષે ચર્ચા એટલે “ડરમાટોલોજી ” (Dermatology) !   તમે મને તરત પ્રશ્ર્ન કરશો કે ચામડી તે કેવી રીતે એક સીસ્ટમ કહેવાય ?   ચામડીને માનવ દેહના એક “ઓરગન” (Organ) તરીકે ગણવામાં આવી છે, જેનો બહારના ભાગ “એપીથેલીઅમ” (Epithelium)થી બનેલો છે તેને “એપીડરમીસ ” (Epidermis) કહેવાય છે , અને એની નીચે બીજા બે ભાગો છે …આ પ્રમાણે, ત્રણ વિભાગોમાં આપણે ચામડીને નિહાળી શકીએ.   (૧) “એપીડરમીસ” (Epidermis )   (૨) “ડરમીસ” (Dermis )   (૩) ” સબક્યુટીસ” (Subcutis) કે “હાઈપોડરમીસ” (Hypodermis).   હવે, તમે આ પોસ્ટ સાથે પ્રગટ કરેલા પીકચર/ડાયાગ્રામ  (Picture/Diagram) નિહાળો !   તમોને ખ્યાલ આવશે કે ચામડીના અંદરમા ભાગમાં નાના “બ્લડ વેસલ્સ” (Blood Vessels ) “નર્વસ” (Nerves ) તેમજ “લીમ્ફાટીક્સ” (Lymphatics ) અને “સ્વેટ ગ્લાન્ડસ”( Sweat Glands) સાથે બીજા ગ્લાન્ડસ પણ છે….આથી, માનવ દેહનો જીવતો જાગતો ભાગ !…આટલી સરસ ગોઠવણી થઈ હોય તો એ એક “સીસ્ટમ” નામે ઓળખાય તે યોગ્ય જ કહેવાય ને ?   હવે, તમે ફરી ડાયાગ્રામ્સ (Diagrams) નિહાળો !   માનવ શરીરની બહાર ચામડીના વાળો (Hairs) ની શરૂઆત નીચેના ભાગમાંથી થાય છે…એ “રુટ્સ” (Roots)માંથી બહાર આવે છે અને મોટો થાય છે….સાથે છે પરસેવા યાને “સ્વેટ” (Sweat) બનાવતા “સ્વેટ ગ્લાન્ડ”( Sweat Gland)..અને નજીકમાં છે તેલ-જેવો પ્રદાર્થ બનાવતો “સીબેસીઅસ ગ્લાન્ડ” (Sebaceous Gland) …અને, ચામડીને રંગ આપતા “મેલાનોસાઈટ્સ” (Melanocytes) જેની અંદર છે “મેલાનીન પીગમેન્ટ” (Melanin Pigment) …..અને ચામડીને પણ બરાબર રાખવા માટે છે “પીલાઈ મસલ્સ” (Pili Muscles)  ! આખા શરીરની ચામડીને એક “ઓરગન”રૂપે નિહાળતા, એ માનવ દેહનો એક મોટામાં મોટો “ઓરગન” છે. માનવ દેહના કુલ્લે જે વજન હોય તેમાં ૧૫% ચામડીનું વજન હોય છે !   તો, ચામડી શું કાર્ય કરે અને શા માટે માનવ દેહ માટે અગત્ય કહેવાય ? ચામડીમાં આવેલા નર્વ્સ (Nerves) ના કારણે માનવી સ્પર્શ યાને “ટચ” (Touch) નો અનુભવ કરી શકે ….આ અગત્યનું કાર્ય કહેવાય ને ?   ચામડી દ્વારા વાળો શરીરને ઠંડક અને રક્ષણ આપે છે ….આ પણ અગત્ય જ કહેવાય ને ?   ચામડી દ્વારા પરસેવા કે સ્વેટ (Sweat) શરીર બહાર આવી શકે…આ માનવ દેહની અંદરના પાણીના પ્રમાણનો “કન્ટ્રોલ” (Control) કરવામાં મદદરૂપ થાય , સાથે “સોલ્ટ” (Salt) નો કન્ટ્રોલ પણ ખરો…આ પરસેવારૂપી પાણીથી ચામડીને ઠંડક પણ મળે છે અને સુંવાળી રાખવા ફાળો આપે છે…અને શરીરનું એક સરખું અંદરનું “ટેમ્પરેચર” (Temperature) ૯૮ની નજીક રાખવા માટે ફાળો આપે છે….. હેવે તમે કહો ચામડી કેટલું બધુ કામ કરે છે ….આટલું કાર્ય કરે તેને અગત્યનો ભાગ જ કહેવાય ને ?   પરસેવા સાથે “સેબાસીઅસ ગ્લાન્ડસ” (Sebaceous Glands) મારફતે તેલ જવો પ્રદાર્થ ચામડી પર લાવી ચામડીને સુંવાળી રાખે છે…અને, ચામડીના કારણે જતુંઓ વિગેરે શરીરની અંદર ના જઈ શકે…યાને શરીરનું રક્ષણ !…અને, ચામડીની અંદર આવેલા “લેન્ગર્હાન્સ સેલ્સ” (Langerhans Cells ) ” ઈમ્યુન સીસ્ટમ” (Immune System ) ને પણ “એલર્ટ” (alert) કરે છે..જેથી શરીરનું રક્ષણ શક્ય થાય છે !…..આટલું કાર્ય ઘણું જ કહેવાય !…હવે તો તમે માનશો કે ખરેખર ચામડી માનવ દેહની એક અગત્યની “સીસ્ટમ ” છે !    માનવ ચામડીમાં “વાઈટામીન ડી”  (Vitamin D ) બને છે જે હાડકાઓમાં “કેલસીઅમ” (Calcium ) મુકવા માટે મદદરૂપ થાય છે,…અને સાથે સાથે અહી ચામડીમાં “વીટામીન બી” (Vitamin B ) માટે પણ ફાળો આપે છે !…આ કાર્ય પણ કેટલું અગત્યનું કહેવાય !   તમે માનવ દેહની ચામડી વિષે જાણ્યું.   તમે જે જાણતા હતા તેનાથી જરા વધુ જાણ્યું કે નહી ?   આ બધુ જાણેલું હોય તો ફરી એ તાજું થઈ ગયું !   આશા છે કે આ પોસ્ટ તમોને ગમી હશે !   ડોકટર ચંદ્રવદન મિસ્ત્રી.   DERMATOLOGY This Post is about the “General Information”on Human Skin, which can be regarded as the Largest Organ of the Human Body, making about 15% of the Total Body Weight. It is made up of 3 Layers, namely… (1) Epidermis (2) Dermis (3) Hypodermis If you see the posted Diagrams,you can get the “full picture” and understand that there are many elements that make the entire skin portion of the Human Body. The Skin is involved in the (1) Body Temperature Regulation (2)Protection of the Inner parts & involved in alerting the Immune System of a possible Foreign Invaders (3) Tactile Sensations (4) Vitamin D production & the Calcium Metabolism…& also some Vitamin B  function (5) Protection against the harmful Sunrays. I hope you like this Post with the “Basic Informations”. Hope to see you to re-visit this Blog for the “Doctor Pukar” Posts that will follow this Post !   Dr, Chandravadan Mistry

માનવ તંદુરસ્તી (૧૭)…”ઈમ્યુન સીસ્ટમ” (Immune System)

 

 

 

 

Lymphatic System

 

 

માનવ તંદુરસ્તી (૧૭)…”ઈમ્યુન સીસ્ટમ” (Immune System) આજની પોસ્ટ એટલે “ઈમ્યુનોલોજી” (Immunology)યાને માનવ દેહની “ઈમ્યુન સીસ્ટમ” (Immune System) વિષે ચર્ચા !   “ઈમ્યુન સીસ્ટમ” એટલે માનવીના દેહના રક્ષણ માટે જે વ્યવસ્થા થઈ છે તેનું જ્ઞાન.   માનવ શરીરના રક્ષણ માટે કુદરતે એવી વ્યવસ્થા કરી છે કે માનવ શરીરના “સેલ્સ”(Cells)પોતાના “સેલ્સ”ને પુરી રીતે ઓળખે …અને બહારથી જંતુ કે પ્રદાર્થ  શરીરમાં પ્રવેશ કરે ત્યારે એની સાથે સામનો કરી, શરીરનું રક્ષણ કરે ….આ જ  શક્તિનું નામ “ઈમ્યુન સીસ્ટમ” !…..આ પ્રમાણે શક્ય કરવા માટે શરીરમાં અનેક ફાળો આપે છે ….”ઓરન”(Organ)થી નાના “સેલ્સ” (Cells). તો, હવે આપણે આ સીસ્ટમમાં ફાળો આપતા સર્વને વધુ જાણીએ …>>>   કોણ કોણ ભાગ લેય છે ?   (૧)…”થાઈમસ ગ્લાન્ડ” (Thymus Gland) (2)…”સ્પ્લીન” (Spleen) (3)…”લીમ્ફ સીસ્ટમ”(Lymph System) (૪)…”વાઈટ બ્લડ સેલ્સ”(White Blood Cells) (૫)…”એન્ટીબોડીઝ”( Antibodies) (૬)…”કોમ્પ્લીમેન્ટ સીસ્ટમ”( Complement System) (૭)…”હોર્મોન્સ”(Hormones) (૮)…”બોન મેરો”(Bone Marrow)   હવે, આપણે વિગતે આ સર્વના વિષે જાણીએ !….સમજવા, જરા પ્રગટ કરેલા પિકચરો /ડાયાગ્રામો નિહાળો !   (૧)…”થાઈમસ ગ્લાન્ડ”(Thymus Gland)    આ ગ્લાન્ડ શરીરના છાતીના ભાગમાં, અંદરથી છે.અહી “ટી સેલ્સ” (T Cells)  બને છે….જ્યારે બાળક જન્મે ત્યારે બાળ શરીરના રક્ષણ માટે આ “સેલ્સ”ની ખાસ જરૂર પડે છે….જ્યારે માનવી “એડલ્ટ” (Adult) થાય ત્યારે આ થાઈમસ ગ્લાન્ડની જરૂરત ઓછી થઈ જાય છે …અને એથી જ્યારે કોઈ કારણોસર આ ગ્લાન્સને સર્જરી કરી શરીર બહાર કરવામાં આવે ત્યારે કાંઈ વાંધો પડતો નથી, અને માનવી એના શરીરનું રક્ષણ બરાબર કરી શકે છે.   (૨)…”સ્પ્લીન” (Spleen)   આ માનવ શરીરના પેટના ભાગમાં અંદરથી છે.  ઉપરના ભાગે જમણી બાજુએ “લીવર” (Liver), અને ડાબી બાજુએ “સ્પ્લીન” (Spleen)  અહી લોહીનું ભ્રમણ ખુબ જ છે….જે પ્રમાણે અહી લોહી ફરે છે તે થકી લોહીમાં જે કાંઈ “ફોરેઈન સેલ્સ” (Foreign Cells) કે જુના પોતાના “રેડ સેલ્સ” (Red Cells) ને છુટા કરે છે અને આ પ્રમાણે લોહી શુધ્ધ થાય છે….આ શરીરના રક્ષણ માટે એક અગત્યનું કાર્ય છે !….કોઈવાર, આ “સ્પ્લીન”ને સર્જરી કરી શરીર બહાર કાઢવાની જરૂરત પડે ત્યારે એ શક્ય છે…શરીરનું રક્ષણ ચાલુ રહે પણ ત્યારે માનવ શરીર જતુંઓ સામે જોઈએ તેવું રક્ષણ ના કરી શકે !   (૩)…”લીમ્ફ સીસ્ટમ” (Lymph System )   માનવ શરીરમાં અનેક નાના ગ્લાન્ડો છે …એ છે “લીમ્ફ ગ્લાલ્ડ્સ” (Lymph Glands ) આ બધા આખા શરીરમાં છે, અને એક બીજા સાથે “લીમ્ફાટીક ચેનલ્સ” (Lymphatic Channels ) દ્વારા જોડાયેલા છે. આ લીમ્ફાટીક્સમાં પ્રવાહી તત્વ ફરે છે, અને એનું નામ છે “લીમ્ફ” (Lymph ). લોહીમાં ફરતા “સેલ્સ” વગરનું પ્રવાહી તત્વ જેને “સીરમ” (Serum ) કહેવામાં આવે તે નાની નાની “બ્લડ કેપીલરીસ” (Blood Capillaries  )માંથી બહાર આવી “લીમ્ફ” રૂપે ફરે છે …જેમાં પાણી અને શરીરની જરૂરીઆતના “ન્યુટ્રીઅન્ટસ” (Nutrients  )હોય છે. આ “લીમ્ફ” જુદા જુદા ભાગે “લીમ્ફ ગ્લાન્ડ”(Lymph Gland )માંથી પસાર થાય છે.દરેક ગ્લાન્ડ એક “ફીલટર” (Filter ) તરીકે કાર્ય કરે છે. અહીથી પસાર થતા “લીમ્ફ”માંથી જરૂરત ના હોય તેવું “વેઈસ્ટ” (Waste  ) ત્યાં જ અટકી જાય, અને શુધ્ધ પ્રવાહી શરીરના જુદા જુદા ભાગોના “સેલ્સ” (Cells  ) ને મળી શકે છે.   (૪)…”વાઈટ બ્લડ સેલ્સ” (White Blood Cells)    આ સેલ્સ  શરીરના રક્ષણ માટે અગત્યનું કાર્ય કરે છે. અનેક નામના આ સેલ્સ છે…જુદા જુદા કાર્યો કરે અને એમના આકાર/દેખાવ પ્રમાણે નામો છે …આ બધાના નામો જાણીએ. વિગતે એમના કાર્યો વિષે કહેવું એ શક્ય નથી. >>>”ગ્રેન્યુલોસાઈટ્સ” (Granulocytes )…આ સેલ્સમાં જુદા જુદા “ગ્રન્યુઅલ્સ” ના કારણે નામો છે (૧) “ન્યુટ્રોફીલ્સ” (Neurophils ) (૨) “એઓસીનોફીલ્સ”(Eosinophils ) (૩) “બેસોફીલ્સ” (Basophils  )..વધારે સંખ્યામાં છે “ન્યુટ્રોફીલ્સ” અને ઘણીવાર આ રક્ષણ માટે પ્રથમ હોય છે …એલરજીમાં “એઓસીનોફીલ્સ”નો ફાળો હોય છે. બધા જ ‘વાઈટ સેલ્સ”ને નિહાળતા આ સેલ્સની સંખ્યા ૬૦% હશે.   >>>”લીમ્ફોસાઈટ્સ” (Lymphocytes )   આ સેલ્સની સંખ્યા ૩૦-૪૦% હશે. આ સેલ્સ અગત્યનું કાર્ય કરે છે…આ સેલ્સ દ્વારા જુદી જુદી “એન્ટીબોડીઝ” (Antibodies  ) બની શકે છે…શરીરના રક્ષણ માટે પાછળની રક્ષા (Delayed Immunity  )માટે આ સેલ્સ અગત્યના છે….જુદા જુદા નામો આપવામાં આવ્યા છે …”ટી સેલ્સ” (T Cells  ) અને આમાં પણ કાર્ય પ્રમાણે “હેલ્પર સેલ્સ” (Helper Cells  ) કે “કીલર સેલ્સ” (Killer Cells  )….”ટી સેલ્સ” સિવાય છે “બી સેલ્સ” (B Cells  ) અને આ સેલ્સ “એન્ટીબોડીઝ” (Antibodies ) બનાવવા મદદરૂપ થાય છે. >>>>”મોનોસાઈટ્સ” (Monocytes  )   આ સેલ્સની સંખ્યા હશે ૭% .જ્યારે કોઈ જતું શરીરમા પ્રવેશ કરે ત્યારે એકવાર પ્રથમ પ્રહાર થયા બાદ, આ “વેઈસ્ટ” (  )ને બહાર લઈ જવાના કાર્ય માટે મદદરૂપ થાય છે …આ સેલ્સની સાઈઝ બીજા સેલ્સ કરતા જરા મોટી અને આ સેલ્સ પણ બીજા બ્લડ સેલ્સ બોન મેરો ના “સ્ટેમ સેલ્સ” (Stem Cells  )માંથી બને છે.   (૫)…”એન્ટીબોડીઝ” (Antobodies  )   >>>>આ વિષે ઉલ્લેખ “વાઈટ બ્લડ સેલ્સ”માં થઈ ગયો છે…..શરીર પાંચ ( ૫) જાતની “એન્ટીબોડીઝ” બનાવે છે એઓના નામો આલફાબેટના અક્ષરો સાથે જોડેલા છે  અને નામો છે …..(૧) “આઈજી એ” (Ig A ) ..(૨) “આઈજી  ડી ” (Ig D ).. (૩) “આઈજી  ઈ ” (Ig E  ) ..(૪) “આઈજી જી ” (Ig G ) ..(૫) “આઈજી  એમ ” (Ig M  ). જુદા જુદા નામે દરેકનો ફાળો જુદો જુદો છે. અહી વિગતે કહવું શક્ય નથી   (૬)… “કોમપ્લીમેન્ટ સીસ્ટમ” ( )   “એન્ટીબોડીઝ” જુદી જુદી જાતના “પ્રોટીન” (Protein ) પ્રદાર્થોની બનેલી હોય છે..એની સાથે, લોહીમાં “કોમપ્લીમેન્ટ”નામના પ્રોટીન  ફરે છે , જે “લીવર”માં બને છે. આ પ્રદાર્થો “એન્ટીબોડીઝ” સાથે મળીને કામ કરતા, એની અસર લાવે છે, અને શરીર રક્ષણ થઈ શકે છે.   (૭)…”હોરમોન્સ” (Hormones )   જુદી જુદી જાતના તત્વો જે શરીરના રક્ષણ માટે કાર્ય કરે તેને “લીમ્ફોકાઈનીન્સ” (Lyphokinines ) કહેવાય છે.   (૮)…”બોન મેરો ” (Bone Marrow )   ઉપર (૧) થી (૭) તત્વો એકબીજા સાથે હળીમળીને રક્ષણરૂપી શક્તિ લાવે છે…ફક્ત એક મહાન એવું કહી ના શકાય. તો, “બોન મેરો”નું મહત્વ શું ? હાડકાઓની અંદરના ભાગમાં ( ખાસ કરીને લાંબા હાડકાઓ) જે પોલી જગ્યા હોય તેમાં ચરબીરૂપે જે પ્રદાર્થ હોય તેને “મેરો” કહેવામાં આવે છે. અહી લોહીના “રેડ સેલ્સ” (Red Cells) તેમજ “વાઈટ સેલ્સ” (White Blood Cells ) અને “પ્લેઈટલેટ્સ” (Platelets ) બને છે.આ બધા જ ત્યાંના “સ્ટેમ સેલ્સ” (Stem Cells) માંથી એક આકારરૂપી સ્વરૂપ લઈ ધીરે ધીરે ત્રણ જાતના સેલ્સ બની લોહીમાં પ્રવેશ કરે છે….આથી શરીરના રક્ષણ માટે અગત્યનો ફાળો આપે છે !….આ મેરોમાં “ડેન્ડ્રીટીક સેલ્સ” (Dendritic Cells ) પણ બને છે જે “લીમ્ફ” માં વધારે પ્રમાણમાં હોય છે ….આ “ડેન્ડ્રીટીક સેલ્સ” શરીરના રક્ષણ માટે અગત્યના છે.   શરીરનું રક્ષણ કેવી રીતે શક્ય ? ઉપર વર્ણન કર્યું તે પ્રમાણે અનેક ભાગ ભજવનારાઓનો ફાળો હોય ત્યારે જ આ “રક્ષણ” શક્ય હોય !   ચાલો, દાખલારૂપે  એક જાતના જતુંઓ યાને “બેક્ટરીઆ” (Bacteria )હવામાં છે. જ્યાં સુધી એ શરીર બહાર ત્યાં સુધી કાંઈ વાંધો નહી…પણ જો આપણી ચામડીમાં કાપ હોય તો એ ચામડીના નીચે જઈ શકે….ત્યાંથી એ શરીર અંદર પ્રવેશ કરવા માટે પ્રયત્નો કરે…એવા સમયે, ફરતા “ડેન્ડ્રીટીક સેલ્સ” સાથે ફરતા “બી સેલ્સ”ને મેસેજ આપતા, “બી સેલ્સ” “એન્ટીબોડીઝ” બનાવે…..આ “એન્ટીબોડીઝ” બેક્ટેરીઆના પ્રોટીન યાને “એનટીજન” (Antigen ) સાથે જોડાય એને “ન્યુટરલાઈઝ” (Neutralize ) કરે …..આટલું થતા, શરીરમાં ફરતા “મેક્રોફેઈજીસ” (Macrophages ) કે “વાઈટ સેલ્સ” (White Cells ) ત્યાં આવી આ ઝેરી પ્રદાર્થની ફરતે જઈ એને ઘેરી લેય…આ જે કંઈ થાય તેને “ફેગોસાયટોસીસ ” (Phagocytosis ) કહેવામાં આવે છે ….આ બધુ વર્ણન કર્યું  તેમાં “કોમપ્લેમેન્ટ સીસ્ટમ” (Complement System ) પણ એનો ફાળો આપે કે જેથી “એન્ટીબોડીઝ” અનું કાર્ય બરાબર કરી શકે …..આ પ્રમાણે, મરણ પામેલા બેક્ટેરીઆ અંતે લીમ્ફાટીક્સ અને સ્પીલીન (Lymphatics & Spleen  ) દ્વારા શરીર બહાર. ઉપરના આ વર્ણન દ્વારા માનવ દેહ ના રક્ષણ વિષે થોડી સમજ પડી જ હશે એવી આશા ! ઉપરના વર્ણનમાં અનેક બીજા ભાગ ભજવનારા વિષે ઉલ્લેખ કર્યો નથી. પણ…તમે જો આટલું “બેઝીક્સ” (Basics ) જાણશો તો શરીરના રોગો વિષે પણ તમારી સમજ વધશે જ !  હવે, આ પોસ્ટ પછી એક નવી પોસ્ટ હશે તે વાંચવા જરૂર પધારશો !   ડો. ચંદ્રવદન મિસ્ત્રી   Human Immune System..   Today’s Post is about the “Human Immune System”.It is only the Basic Understanding of this complex system. It is because of this intact system that the Humans can protect against the Germs from the outside and also against the tumor cells  and also other antigenic materials from the outside such as dust & other particles. The important players in this are (1) Thymus Gland (esp. in the Childhood) (2) Spleen  (3) Lymph Glands & the Lymphatic System (4) White Blood Cells…different types of with some specific functions (5) Bone Marrow which gives the Stem Cells from which the Mature Cells needed for the immunity are put into the Circulation. Along with these, the body has the asssistnce in this process with Antibodies formation, Complement System activation and the specific Hormonal substances called “Lymphokinines”. In this Post in the Gujarati Section an attempt is made to explain the chain reaction as the Germ or the “Foreign Body” crosses the protective barrier (Eg Skin) and enters the Human Body. In that, all the players are involved. This is a very complex system & there are more & more new discoveries which are enriching our understanding of this System. I hope this brief information will enhance your understanding of this wonderful Human Body ! I hope you like this Post. Your comment for this Post will be appreciated !   Dr, Chandravadan Mistry.

માવવ તંદુરસ્તી(૧૬)…એન્ડોક્રીન સીસ્ટમ.

 

 

 

 

 

 

 

માવવ તંદુરસ્તી(૧૬)…એન્ડોક્રીન સીસ્ટમ.

માનવ શરીરને  પોતાનું  રક્ષણ કરવું એ અગત્યનું છે.

આ કાર્ય માટે પ્રભુએ જુદા જુદા “ગ્લાન્ડસ”(GLANDS)ની વ્યવસ્થા કરી છે.

આ સર્વ ગ્લાન્ડસનું વર્ણન એટલે “એન્ડોક્રીન સીસ્ટમ” (ENDOCRINE SYSTEM).

આ ગ્લાન્ડસ જે પ્રદાર્થ બનાવે તેને આપણે “હોરમોન્સ”(HORMONES)કહીએ….શરીરમાં જુદા જુદા હોરમોન્સ બને, જેને જુદા જુદા નામો આપવામાં આવ્યા છે.પ્રથમ આપણે સમજીએ કે “હોરમોન” એટલે શું ?…..આ એક શરીરના રસાયણોમાંથી બનેલા “કેમીકલ”(CHEMICAL)તત્વો છે જેઓ “કેમીકલ મેસેન્જર્સ”(CHEMICAL MESSANGERS)તરીકે કામ કરે છે.જ્યાં આ બને ત્યાંથી દુર એની અસર હોય..અને એ પ્રમાણે શક્ય કરવા માટે લોહીના ભ્રમણની જરૂરત કારણ કે જે તત્વ બનેલું હોય તે “ડક્ટ્સ” (DUCTS)ના હોવાથી લોહી દ્વારા જ દુર જઈ શકે…અને, એથી જ આ ગ્લાન્ડસને “ડક્ટલેસ ગ્લાન્ડસ” (DUCTLESS GLANDS)કહેવામાં આવે છે.

જુદા જુદા ગ્લાન્ડસ નીચે પ્રમાણે….>>>>

 

(A)…મગજ (BRAIN)માં>>>

 

(૧)…”પીટ્યુટરી ગ્લાન્ડ”(PITUITARY GLAND)

 

આ મગજના અંદરના ભાગમાં છે. આ ગ્લાન્ડને “માસ્ટર ગ્લાન્ડ” કહેવામાં આવ્યો છે કારણ કે એ શરીરના અન્ય ગ્લાન્ડસને માર્ગદર્શન/કોન્ટ્રોલ કરે છે.અહી જુદા જુદા ભાગોમાંથી જુદા જુદા “હોર્મોન્સ” બને છે, જે જુદા જુદા “એનડોક્રીન ગ્લાન્ડસ” પર એની અસર કરે છે.

પીટ્યુટરીના આગળના ભાગ(Anterior Pituitary)માંથી અનેક તત્વો બને છે>>>

 

(a)…”કોરટીકોટ્રોપીન હોરમોન”(Cotricotropin Hormone)…જેની અસર કિડની ઉપર આવેલા “એડ્રીનલ ગ્લાન્ડ”(Adrenal Gland)પર પડે છે.

 

(b)…”ગ્રોથ હોરમોન”(Growth Hormone)..જેની અસરના કારણે માનવ દેહ વધી એનું પુર્ણ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરેછે.

 

(c)…”થાયરોટ્રોપીન હોરમોન”(Thyrotropin Hormone)…જેની અસર “થાઈરોડ ગ્લાન્ડ”(Thyroid Gland)પર પડે છે.

 

(d)…”ફોલીકલ સ્ટીમ્યુલેટીંગ હોરમોન”( Follicle Stimulating Hormone)…જેની અસર “ઓવરીસ” (Ovaries)પર પડે છે.

 

(e)…”લ્યુટેનાઈઝીન્ગ હોરમોન” (Lutenizing Hormone)…જેની અસર પણ “ઓવરીસ”(Ovaries) પર પડે છે.

 

(f)…”પ્રોલેકટીન”(Prolactin)…જેની અસર “મેમરી ગ્લાન્ડ”(Mammary Gland)પર પડે છે.

 

પીટ્યુટરીના પાછળના ભાગPosterior Lobe of the Pituitary Gland)માંથી જે તત્વો બને તે>>>>>

 

(a)…”ઓક્સીટોસીન”(Oxytocin)… “હાઈપોથાલામસ”માંથી બની, પીટ્યુટરીમાથી લોહીમાં પ્રવેશ કે છે…એની અસર “ઈમોશનલ રીએક્ષન્સ” (EMOTIOAL REACTIONS) પર હોય છે..બાળકના જન્મ સમયે પણ અગત્યનો ફાળો આપે છે….મગજ સિવાય શરીરના બીજ ગ્લાન્ડોમાં પણ આ બને છે

(b)…”વાસોપ્રેસીન”(Vasopressin)…જેની અસર પેશાબ વાટે પાણી કેટલું શરીર બહાર જાય તેનો “કોન્ટ્રોલ” રહે.

 

પીટ્યુટરીના મધ્ય ભાગ (Intermediate Lobe of the Pituitary Gland)માંથી>>>>

 

(a)…”મેલાનોસાઈટ સ્ટીમ્યુલેટીંગ હોરમોન”( Melanocyte Stimulating Hormone)…જેની અસર ચામડી વિગેરે ભાગો પર પડે છે.

 

આપણે વિગતમાં “પીટ્યુટરી ગ્લાન્ડ” વિષે જાણ્યું ….પણ મગજમાં જ એ જે કાર્ય કરે તેનો કોન્ટ્રોલ થાય છે…કેટલો, અને ક્યારે હોરમોન બને એ……… “હાઈપોથાલામસ” (HYPOTHALAMUS)નામના વિભાગ દ્વારા થાય છે……અને, આ સિવાય, એક બીજો મગજનો ભાગ છે તે પણ માનવ દેહ માટે અગત્યનો ફાળો આપે છે..અને આ છે “પીનીઅલ બોડી”(Pineal Body)

 

(B)…મગજની બહાર “એન્ડોક્રીન ગ્લાન્ડસ”(ENDOCRINE GLANDS outside of the BRAIN)

 

(૧)…”થાઈરોડ ગ્લાન્ડ”(Thyroid Gland)…આ ગળાના ભાગમાં છે…..મુખ્ય હોરમોન જે અહી બને તેનું નામ છે “થાયરોક્સીન”(Thyroxin)….આની અસર આખા શરીર પર પડે છે..આખા શરીરના “મેટાબોલીઝમ”(Metabolism)ને ચાલતું રાખે છે.

 

(૨)…”પારાથાઈરોડ ગ્લાન્ડ”(Parathyroid Gland)…આ ગ્લાડ ગળામાં “થાઈરોડ”ગ્લાન્ડની બહાર સાથમાં છે….જે “પારાથોરમોન”(Parathormon)નામનો હોરમોન બનાવે છે, અને જે શરીરના “કેલ્સીઅમ મેટાબોલીઝમ” (Calcium Metabolism)નો કોનટ્રોલ કરે છે, અને શરીરના હાડકાઓને મજબુત રાખે છે.

 

(૩)…”થાઈમસ ગ્લાન્ડ”(Thymus Gland)…આ છાતીના અંદરના ભાગમાં છે…બાળપણમાં આ ગ્લાન્ડનું મહત્વ દેહના રક્ષણ માટે હોય છે.

 

(૪)…”પેનક્રીઆસ ગ્લાન્ડ”(Pancreas Gland)…આ છે પેટની અંદર જઠરની પાછળ. એની અંદર “આઈલેટ સેલ્સ”(Islet Cells)છે તે મુખ્ય હોરમોન”ઈનસુલીન” (Insulin) બનાવે છે. એની અસર શરીરના જુદા જુદા ભાગમાં થાય છે..અને એના કારણે જ “ગ્લુકોઝ”(Glucose)રૂપી સુગરનું વિભાજન થઈ શરીરને શક્તિ મળે છે.આ “ઈનસુલીન” સિવાય અહી બીજા હોરમોન્સ બને છે ..અને એના નામો છે>>>

 

(ક)…”ગ્લુકાગોન”(Glucagon)

 

(ખ)…”સોમાટોસ્ટાટીન”(Somatostatin)

 

(ગ)”પેન્ક્રીઆટીક પોલીપેપટાઈડ્સ”( Pancreatic Polypeptides)

આ બીજા હોરમોન્સ પણ જરૂરતના છે..દાખલારૂપે “ગ્લુકાગોન”ની અસર ઈનસુલીનથી “ઓપોઝીટ”(OPPOSITE)છે એથી એ શરીરમાં ગ્લુકોઝનું પ્રમાણ વધારે છે. આ બધી જ વિગતોનું વર્ણન બીજી પોસ્ટરૂપે હશે.

 

(૫)…”એડ્રીનલ ગ્લાન્ડસ”(Adrenal Glands)…આ બે ગ્લાન્ડો પેટની અંદર “કિડની”ની ઉપર છે. બહારના ભાગ “કોરટેક્સ”(Cortex)માંથી જુદા જુદા હોરમોન્સ બને છે..નામે (a)જુદા જુદા “કોરટીકોસ્ટેરોઈડ્સ હોરમોન્સ” (Corticosteroid Hormones) (b)”આલ્ડોસ્ટેરોન”(Aldosterone), જે “મીનરલ મેટાબોલીઝમ”(Mineral Metabolism)નો કોનટ્રોલ કરે છે……એડ્રીનલ ગ્લાન્ડના અંદરના ભાગ “મેડ્યુલા”(Medulla)માંથી જુદા જુદા તત્વો બને છે, જેના નામો છે (a)”ડોપામીન”  (b) “એપીનેફ્રીન” (Epinephrine)  (c)”નોર એપીનેફ્રીન” (Nor Epinephrine )….આ બધા તત્વોની અસર “નર્વસ”(Nerves)પર પડે છે અને અન્ય કાર્યો શક્ય બને તેમજ કાર્યોને ગતિ મળે. 

 

(૬)…”ઓવરીસ” અને “ટેસ્ટીકલ્સ” (Ovaries..two in a Female and 2 Testicles in a Male)…..આ વિષે તમે “રીપ્રોડ્ક્ટીવ સીસ્ટમ”ની પોસ્ટમાં જાણ્યું જ છે એથી વધુ ચર્ચા કરવાની જરૂર નથી.

 

ઉપરના વર્ણન સિવાય, અનેક બીજા અનેક હોરમોન કે હોરમોન-લાઈક (હોરમોન જેવા)તત્વો માનવ શરીર બનાવે છે…આ “લોકલ”(Local)અસર કરે છે. દાખલારૂપે>>>

જઠરના સેલ્સ “ગેસત્રીન “(Gasrin)., “ડુઓડેનમ”(Duodenum)માંથી “સેક્રીટીન” (Secretin)….અને કિડનીઓ “રેનીન” અને “એરીથ્રોપોએટીન” (Renin & Erythopoetin )નામના તત્વો બનાવે છે…..રેનીન આપણા “બ્લડ પ્રેસર”ના કોન્ટ્રોલ માટે ફાળો આપે છે અને એરીથ્રોપોએટીન આપણા લોહીના “રેડ સેલ્સ” બનાવવા માટે મદદરૂપ થાય છે….આ એક એક ઓરગન સિવાય, શરીરના જુદા જુદા લગભગ બધા જ “પ્રોસ્ટાગ્લાન્ડીન્સ” (Prostaglandins)બનાવે છે જે અનેક જુદી જુદી જ્ગ્યાએ ફાળો આપે છે…દાખલારૂપે હાડકાના “જોઈન્ટ” (Joint)પર એની અસર કરે છે.

 

અંતે આટલું જ કહેવું છે>>>>

માનવ શરીર એક અદભુત “યંત્ર” છે ….એને બરાબર કાર્ય કરવા માટે જુદા જુદા “ઓરગન્સ”(Organs)જરૂર પડે છે…હ્રદય, ફેફસાઓ, મગજ વિગેરે…અને કાર્યો સારી રીતે અને જરૂરત પ્રમાણે થાય તે માટે “એન્ડોક્રીન સીસ્ટમ” (Endocrine System) એક અગત્યનો ફાળો ભજવે છે.

આ સમજ તમો સૌને આ પોસ્ટ દ્વારા મળી હશે…આ જ એક મારી ઈચ્છા હતી. 

જરૂરથી “બે શબ્દો” લખી જાણ કરશો તો એ વાંચી મને ખુબ જ ખુશી હશે !

ડોકટર ચંદ્રવદન મિસ્ત્રી

 

ENDOCRINOLOGY SYSTEM

  

The Human Endocrinology System is a comlpex system made of several Glands , some are within the Brain & several are outside of the Brain at the different locations in the Body.

The Specialised tissues of the brain which are perform these endocrine function are>>>

(1) Pituitary Gland.

      The anterior Lobe of this gland secretes many hormones, while the Intermediate & the Posterior Lobe also secrete several Hormones.

(2) Hypothalamus.

     This regulates the secretions from the Pituitary and produces Hormones specific to the targeted Hormone Secretion of the Pituitary..Eg. Thyrotrpin Releasing Hormone (TRH)of the Hypothalamus will regulate the Secretion of the Thyrotrpin Hormone from the Pituatary Gland.

(3)Pineal Body

    This small area of the Brain plays am important role in maintaining the “circadian “rhythm of the Body with the adjustments for the Day & Night periods.

Outside of the Brain are the TARGET Endocrine Glands at different locations in the Human Body. They are >>>

(1)Thyroid Glands

(2) Parathyroid Glands

(3)Thymus Gland

(4) Pancreas

(5) Adrenal Glands

(6) Ovaries (in Females) & Testicles (in Males)

Each of these Glands secrete Specific Hormone or Hormones under the direction of the Pituitary Gland which is under the control of the Hypothalamus part of the Brain.

We will not discuss the effects of these Hormones here but will do so in a different Post.The effects can be due to “hyposecretion” or “hypersecretion” .

Eg. Insulin is secreted by the cells of Pancreas. If less then adequate then one will have ” Diabetes” !

You can read more details with the names of the hormones in the Gujarati section of this Post.

I hope you enjoyed reading this Post !

 

Dr. Chandravadan Mistry

માનવ તંદુરસ્તી (૧૫) …”રીપ્રોડક્ટીવ સીસ્ટમ” યાને વંશવેલાની શક્તિ

 

 

 

 

                               MALE and FEMALE HUMAN BEINGS

  

 

 

 

 

 

 

 

 FERTILIZATION of FEMALE OVUM (EGG) by MALE SPERMATAZOA

                                            LEADING to the

                                       HUMAN EMBRYO

                                                     TO

                              THE DEVELOPMENT of the HUMAN FETUS 

 

 

 

 

 

 

 

                                          HUMAN FETUS (12 WEEKS)

 

 

 

HUMAN BABY

 

                                        

                                           માનવ વંશવેલા શક્તિ.

 

 

 

 

માનવ તંદુરસ્તી (૧૫) …”રીપ્રોડક્ટીવ સીસ્ટમ” યાને વંશવેલાની શક્તિ

દરેક પ્રાણીમાં વંશવેલો ટકાવી રાખવાની શક્તિ હોય છે…જેને આપણે “રીપ્રોડક્ટીવ સીસ્ટમ” (REPRODUCTIVE SYSTEM ) કહીએ છે. જ્યારે આ સીસ્ટમનું વર્ણન કરવાનું હોય ત્યારે આપણે “સ્ત્રી” તેમજ “પુરૂષ”ના દેહોને જુદા જુદા નિહાળવા પડે.

 

(A)”નારી કે સ્ત્રી” (FEMALE ) રૂપી માનવ દેહ..

.

અહી તમે પ્રથમ પ્રગટ કરેલા પીકચરો/ડાયાગ્રામ્સ (PICTURES/DIAGRAMS ) નિહાળો !

હવે, આપણે આ સીસ્ટમમાં જુદા જુદા ભાગોને જાણીએ >>>

 

(૧) બ્રેસ્ટ (BREAST ) માં આવેલ “મેમરી ગ્લાન્ડ” (MAMMARY GLAND  )..એક ડાબી બાજુ , અને એક જમણી બાજુ

(૨) બે “ઓવરીસ” (OVARIES )

(૩) એક “યુટરસ” (UTERUS )

(૪) બહાર નજરે આવે તે “વલ્વા”(VULVA ) અને એની સાથે અંદરથી “વેજાઈનલ કેનાલ” (VEGINAL CANAL )

આટલું જાણી , હવે આપણે વિગતમાં આ બાધનું વર્ણન કરીશું !

 

(૧) “મેમરી ગ્લાન્ડ્સ” (MAMMARY GLANDS )

 

નારીના દેહના ઉપરના છાતીના ભાગને નિહાળો….તો, બે ઉપસેલા ભાગો છે તેને આપણે “બ્રેસ્ટ” કહીએ છે. …દરેક “બ્રેસ્ટ”ની અંદરના ભાગમાં અનેક ટ્યુબોરૂપી ગ્લાન્ડ્સ છે તેને આપણે “મેમરી ગ્લાન્ડ્સ”(MAMMARY GLANDS )  નામે ઓળખીએ છીએ. આ બધા ગ્લાન્ડ્સ એક તરફ વળે છે અને સૌનું જોડાણ “નીપલ” સાથે છે. આ ગ્લાન્ડ્સ ચરબી (FAT ) અને બીજા તત્વો સાથે હોય છે ….પણ, આ ગ્લાન્ડ્સમાં  “હોરમોનલ” (HORMONAL ) અસરથી ફેરફારો થાય છે, અને જ્યારે સ્ત્રી “ગર્ભવતી” થાય ત્યારે અહી દુધ (MILK) બને છે…જે જ્ન્મ લેતા બાળક માટે પ્રથમ ખોરાક છે. કેવી અદભુત વ્યવસ્થા પ્રભુએ કરી છે !

 

(૨) “ઓવરીસ” (OVARIES )

 

હવે, તમે ડાયાગ્રામો નિહાળશો તો, જાણશો કે પેટના નીચેના ભાગમાં અંદરથી એ “ઓવરીસ”(OVARIES ) છે..એક ડાબી બાજુ, એક જમણી બાજુ.

ખરેખર આ ઓવરીસ જ સ્ત્રીને એનું “સ્ત્રીપણું ” (FEMALEHOOD ) આપે છે..આ સીસ્ટમના મુખ્ય “ઓરગન” (ORAGAN ) કહેવાય. ….એક “ઓવરી”ને અંદરથી નિહાળીએ તો ત્યાં “ઈંડા” (EGG ) ઓ જુદા જુદા સ્ટેજમાં હોય છે …પ્રથમ સ્ટેજ યાને “પ્રામોડીયલ ફોલીક્લ્સ” (PRIMODIAL FOLLICLES ) …એક ફોલીકલ હોર્મોનસની અસરે બદલાય છે….અને મોટું થઈ બહારના “સરફેઈસ”(SURFACE )  નજીક આવી ઓવરીની બહાર જાય છે…અને એ નજીક આવેલી “ફેલોપીયન ટ્યુબ”ના “ઓપનીંગ” તરફ જઈ “યુટરસ ” માં પ્રવેશ કરી શકે છે …આ પણ પ્રભુએ કરેલી વ્યવસ્થા જ છે !..જો, પ્રવેશ કરેલા ઈંડાને પુરૂષના “સ્પરમાટોઝોઆ” સાથે મિલન ના થાય તો  એ ઈંડુ સ્ત્રીના માસીકના લોહી સાથે શરીર બહાર આવે….જ્યાંથી ઈંડુ નિકળ્યું હોય ત્યાં થતા ફેરફારો કારણે એ “કોરપસ લ્યુટીઅમ”( COPUS LUETIUM રૂપે બની એની અસર કરે ….આ થતા ફેરફારો “સેક્સ હોર્મોન્સ” (SEX HORMONES ) ના આધારે શક્ય છે…એની વિગતો બીજી પોસ્ટરૂપે હશે !

 

(૩) “યુટરસ” (UTERUS ) યાને ગર્ભસ્થાન.

 

નારીના દેહના પેટના નીચેના ભાગમાં અંદરમાં વચ્ચે જે ઓરગન છે તેનુ નામ છે “યુટરસ” (UTERUS ) …એને નિહાળો !

વચ્ચેનો મોટો ભાગ એટલે એની “બોડી ” (BODY ) અને એની અંદરના ભાગમાં જગ્યા એ તેને “યુટેરાઈન કેવીટી” (UTERINE CAVITY ) કહેવાય….જેની અંદરનું “કવરીન્ગ” (COVERING )ને “એન્ડોમેટઈઅમ”  (ENDOMERIUM ) કહેવાય છે…..બહારનો ભાગ જેનાથી બનેલું છે તેને “માયોમેટ્રીઅમ” (MYOMETRIUM ) કહેવાય છે….હવે તમે સાઈડમાં નિહાળો તો બન્ને બાજુ એક એક ટ્યુબ (TUBE ) છે જેનું નામ છે “ફેલોપીયન ટ્યુબ” (FALLOPIAN TUBE ) જેની અંતે કાણું યાને “ઓપનીન્ગ” (OPENING ) છે, જે દ્વારા ઓવરીમાંથી છુટું પડેલું ઓવમ (OVUM ) પ્રવેશ કરી શકે છે.

હવે, તમે મુખ્ય બોડીના નીચેના સાંકડા ભાગને નિહાળો….એનું નામ છે “સરવીક્ષ” ( ) જનું ઓપનીંગ છે ‘વેજાઈનલ કેનાલ” ( ) માં …આથી, આ કેનાલ દ્વારા પુરૂષના “સ્પર્માટોઝોઆ” ( ) યુટરસમાં પ્રવેશ કરી સ્ત્રીના ઈંડાને મળી શકે છે !

જ્યારે આ ઈંડાનું સ્પર્મ સાથે મિલન થાય તો જ “ગર્ભ” (EMBRYO ) બની શકે..નહી તો આ આ ઈંડુ અંદરના “એન્ડોમેટ્રીઅમ” (ENDOMETRUM ) સાથે  માસીક કે “મેનસ્ટ્રુઅલ બ્લીડીંગ” (MENSTRUAL BLEEDING ) રૂપે શરીર બહાર જાય….આ બધા સાથે “હોરમોન્સ” (HORMONES ) ની અસ્રર હોય છે …જે વિષે વર્ણન બીજી પોસ્ટરૂપે હશે !

 

(૩) “વલ્વા” અને “વેજાયનલ કેનાલ” (VULVA & VAGINAL CANAL )

 

નારીના દેહના પેટની નીચે જે બહારથી નજરે આવે તેને “વલ્વા” ( ) કહેવામાં આવે…એના ફોલ્ડ્સને “લેબીયા” (LABIA ) કહેવાય છે…અને એની અંદરના ઉપરના ભાગમાં સેન્સીટીવ પાર્ટ છે તેને “ક્લાઈટોરીસ” (CLITORIS ) નામ છે અને નજીકમાં “ઉરેથ્રલ ઓપનીંગ” (URETHRAL OPENING ) છે , અને નીચેના ભાગમાં છે “વેજાઈનલ ઓપનીંગ ” (VAGINAL OPENING ) …જે થકી “વેજાઈનલ કેનાલ” (VAGINAL CANAL ) “યુટરાઈન સરવીક્ષ” તરફ લઈ જાય.

 

 (B ) પુરૂષ (MALE ) રૂપી માનવ દેહ

 

હવે ફરી ડયાગ્રામ્સ નિહાળીએ !

પુરૂષ દેહના ” રીપ્રોડક્ટસન” (REPRODUCTION ) લગતા ભાગો છે >>>>

 

(૧) “ટેસ્ટીકલ્સ ” (TESTICLES ) અને એની સાથે જોડાયેલી “ડક્ટલ સીસ્ટમ” (DUCTAL SYSTEM )

(૨)  પેનાઈલ એપેન્ડેઈજ (PENILE APPENDAGE )

(૩) “પ્રોસ્ટ્રેટ ગ્લાન્ડ ” (PROSTATE GLAND )

 

ચાલો હવે આપણે આ બધા ભાગોનું વર્ણન કરીએ !

 

(૧)  “ટેસ્ટીકલ્સ” (TESTICLES ) અને સાથેની “ડક્ટ” (DUCT ) સીસ્ટમ.

 

પુરૂષના દેહને નિહાળતા  દેહના મુખ્ય ભાગમાંથી વચ્ચે વચ્ચે છે “સ્કોટ્રલ સેક ” (SCROTAL SAC ) ..અને જેમાં છે બે “ટેસટીસ” (TESTIS )

હવે એનો અકાર છે ગોળ…અહી પુરૂષના જીન્સ (GENES ) તત્વો “સ્પરમાટોઝોઆ” (SPERMATOZOA ) બને છે..અહીના બનેલા “ટેસ્ટોસ્ટેરોન હોર્મોન્સ” (TESTESTERONE ) માનવીને એનું “પુરૂષપણું” આપે છે …આથી, જે પ્રમાણે  નારીમા ઑવારીસનું મહત્વ તે પ્રમાણે પુરૂષમાં “ટેસ્ટકલ્સ” (TESTCLES ) નું મહત્વ ! દરેક ટેસ્ટીકલના અંદરના ભાગમાં જે સેલ્સ (CELLS ) છે તે સર્માટાઝોઆ બનાવે અને એ ઉપરના ભાગમા “એપીડીડિમસ” (EPIDIDYMIS ) છે ત્યાં એનો સંગ્રહ થાય અને ત્યાર બાદ, “વાસ ડેફેરેન્સ” (VAS DEFERENCE ) નામના ડક્ટ દ્વારા પેટના અંદરના ભાગે ઉપર જાય…એ “યુરીનરી બ્લડર (URINARY BLADDER ) ની પાછળથી પસાર થઈ “સેમીનલ વેસાઈકલ”(SEMINAL VESICLES ) ની રસનળી સાથે “ઈજેક્યુલેટરરી ડક્ટ” (EJECULATORY DUCT ) બની “પ્રોસ્ટ્રેટ ગ્લાન્ડ” (PROSTATE GLAND ) માંથી પસાર થઈ “ઉરેથ્રા” (YRETHRA ) ને મળે.

 

(૨) “પીનાઈલ એપેન્ડેજ” (PENILE APPENDAGE )

 

આ સાથે લોહીનું ભ્રમણ ઓછું વધતું થતા એમાં આવેલા “ઈરેક્ટાઈલ ટીસ્યુ” (ERECTILE TISSUE ) ના કારણે સાઈઝમાં ફેરફારો શક્ય હોય છે ..એના “પીનાઈલ ઓપનીંગ”(PENILE OPENING ) દ્વારા પેશાબ બહાર આવે..પણ જ્યારે “સ્પર્માટીક ફ્લુઈડ” (SPERMATIC FLUID ) વહે ત્યારે પેશાબ ના વહી શકે એવી વ્યવસ્થા પ્રભુએ કરી છે

 

(૩) “પ્રોસ્ટેટ ગ્લાન્ડ” (PRASTATE GLAND )

 

આ ગ્લાન્ડ પેટના નીચેના ભાગમાં છે ..જરા ડાયાગ્રામ નિહાળશો તો ખ્યાલ આવશે !

એના ભાગો તે એના “લોબ્સ” (LOBES ) કહેવાય…અને બે વચ્ચેથી “યુરેથ્રા” (URETHRA ) પસાર થાય ત્યારે એનો રસ “સ્પ્રમાટીક ફ્લુઈડ” (SPERMATIC FLUID ) ની સાથે ભળી શકે…આ અગત્યનું છે કારણ કે તો જ એમાં વહેતા “સ્પ્રમાટૉઝોઆ ” જીવતા અને ઉપયોગી હોય શકે !…આ કાર્ય નાનું છે પણ અગત્યનું છે !

 

અંતે મારે કહેવું છે કે…>>>>>>>>>>

માવન દેહ વિષે તમે જે જાણ્યું તે આધારીત તમે નારી તેમજ પુરૂષને વધુ સમજી શકશો….આવી સમજ માનવીને “આદર ભાવ” આપે છે …મારી તો એ જ આશા કે આ પોસ્ટ ભલે એક “ઝલક” રૂપે છે, અને નાની નાની વિગતો નથી છતાં તમોને ગમી હશે !….આ પોસ્ટ દ્વારા તમોને પ્રભુની અદભુત રચનાનો ખ્યાલ આવશે અને તમે પ્રભુનો પાડ માનવા અચકાશો નહી !….આ તો ફક્ત માનવ “વંશવેલા શક્તિ”ની વાત….આ પછી, તો નારી- તત્વ  અને પુરૂષ-તત્વનું મિલન, અને એક “એમ્બ્રીયો”(EMBRYO ) માંથી માનવ બાળની કહાણી તો એક બીજી અદભુત વાત !

તમે આ પોસ્ટ વાંચી “બે શબ્દો” જરૂર લખશો !

 

ડો. ચંદ્રવદન મિસ્ત્રી

 

 

HUMAN  REPRODUCTIVE SYSTEM 

 

The Female & the MALE Human Bodies are different. Therefore, the Anatomical descriptions are descibed separately.

  

FEMALE

  

The System is made up of>>>

(1) MAMMARY GLANDS

(2) 2 OVARIES

(3)UTERUS

(4) VULVA & VAGINAL CANAL & Related Parts

  

MALE

  

The System consists of>>>

(1) 2 TESTICLES in the SCROTAL SAC

(2) VAS DEFERENCE & EJACTULATORY DUCTAL System

(3) PENLIE APPENDAGE

(4) PROSTATE

 

The Female & the Male Systems are under complex Hormonal infuences….More details are in the Gujarati Section of this Post, and more details will be in a New Post on Endocrinology.

The Creator has made the System so well that ..the OVUM ( Female Gene Carrrier) can be shed out of the OVARY and can enter the UTERUS and can meet the SPERMATOZOA ( Male Gene Carrier ) which is delivered to the Uterus via the the CERVICAL OPENING.

It is the UNION of these 2 Elements that results into the HUMAN EMBRYO which is the starting point for the Developement of a HUMAN BEING…And if that happens, the additional triggers prepare the Uterus to give the Fertile ground for the GROWTH ….and also stimulates the Mammary Glands to be ready for the MILK needed for the NEWBORN Child.

IF FERTILIZATION of the Ovum does not occur, then it has way to shed the inner Uterine Micosa as the MENSRUAL BLEEDING   and then get ready for another Cycle.

 

I hope you have ENJOYED reading this Post !

 

DR. CHANDRAVADAN MISTRY