એક સાપ અને એક ડોશીમા !

 

એક સાપ અને એક ડોશીમા ! એક ડોશીમા એક નાના ઘરમાં રહી પોતાનું ગુજરાન ચલાવતા. એમનો સ્વભાવ ઘણો જ માયળુ હતો. ગામમાં સૌ એમને જાણતા હતા. ડોશીમા પણ ગામના સૈ પ્રત્યે ખુબ જ પ્રેમ રાખતા.અરે, ડોશીમા તો પશુ પ્રાણીઓને પણ પ્રેમથી જ નિહાળતા. એઓ એટલા બધા ભોળા હતા કે ઘણીવાર, કોઈક એમને કહેતા” માજી, આ દુનિયામાં બધા જ બોળા ના હોય, અને એથી તમો સાવધાન રહેજો.”ત્યારે, ડોશીમા એઓને ઠંડા હૈયે શાંતીથી કહેતા”ઉપરવાળો મારી સંભાળ રાખશે !” ઠંડીની સીઝન ચાલી રહી હતી, અને આ વર્ષ બરફ પણ ખુબ પડ્યો હતો. ડોશીમા ધીરે ધીરે બરફ ભરપુર રસ્તો કાપતા હતા. ત્યાં અચાનક એમણે એક સાપને નિહાળ્યો. ઠંડીમાં સાપનું શરીર ધ્રુજતું હતું. એ જરા પણ હાલી શકતો ના હતો. જાણે એ તો એના મૃત્યુની રાહ જોતો હતો. એ સાપને જોઈ ડોશીમાને ખુબ દયા આવી, અમે એ એના મનમાં બોલી ” ડરીશ નહી. હું તમે મારા ઘરે લઈ જઈ તારી દેખરેખ રાખીશ”. આ પ્રમાણે એ વિચાર કરી સાપને એણ પ્રેમથી એમના હાથમાં મુકી ઘરે લાવી. હવે, ઘરમાં તાપમાં સાપના શરીરમાં નવી ચેતના આવી. એ એનું શરીર હલાવી ચાલી શકતો હતો. એના શરીરમાં લોહીનું ભ્રમણ હતું એને અચાનક એક વાચા થઈ અને કહે, “માજી, તમારો ખુબ ખુબ આભાર !..આજે તમે મને એક નવી જીદંગી આપી” ડોશીમા કાંઈ બોલ્યા નહી. એતો વહેલા વહેલા એક વાટકીમા દુધ લાવ્યા અને સાપને આપ્યું. સાપ તો ખુશીથી એ પી ગયો. હવે સાપના શરીરમાં ફરી તાકાત હતી. ડોશીમા પણ હવે ખુશ હતા. સાપનું શરીર હવે ઠડુ ના હતું, અને દુધ પીધા પછી તો એનામાં તાકાત હતી. હવે એ તો મો ખોલી એની ફેણ બતાવી હલાવતો હતો. હવે એ એના અસલ સ્વરૂપમાં હતો.અને, હવે તો એ ડોશીમાને કહેવા લાગ્યો” અરે,ઓ, ડોશી, મારે તો તને ડંસવું છે” આ સાંભળી ડોશીમાને જરા અચંબો થયો. એ એના મનમાં વિચારે છે કે “આ પ્ર્રાણી તે કેવું ? એ મરવા પડ્યું હતું ત્યારે મે દયા કરી એને નવજીવન આપ્યું. હવે એના ઉપકારને બદલે મને જ સજા આપવા તૈયાર છે !” આવા સમયે, ડોશીમાને કોઈકે કહેલા શબ્દો યાદ આવ્યા ” આ દુનિયામાં ભધા જ ભલા નથી..તમે સાવધાન રહેજો !”. હેવે, ડોશીમા, એમની બુધ્ધી સાથે બોલ્યા “જરૂર તું મને ડંખજે.પણ તે પહેલા તું પિંજરાની અંદર એક થાળી છે. તેમાંનું દુધ પી જા અને પછી તું મને ડંખજે” આ સાંભળી સાપને થયું કે “આ ડોશી તો જરા ચક્રમ છે. એને ખબર તો છે કે દુધ તો મારો ખોરાક. એ જો હું પીશ તો મારામાં વધારે શક્તિ હશે, અને મારૂં ઝેર પણ જોરદાર હશે. ચાલો જેવી ડોશીની ઈચ્છા . હું એની ઈચ્છા પુરી કરી ડંખીશ અને મારી ઈચ્છા પણ એથી પુરીથશે અને ત્યારબાદ, હું એને ડંશીશ.” એ તો બીજું કાંઈ વિચારવા વગર પિજંરા તરફ દોડી ગયો. અને ડોશીમાએ પિજંરાનું બારણું બંધ કરી દીધું.અને સાપને ડોશીમાએ અંતે કહ્યું” મારા હાથે તને જીવન દાન મળ્યું પણ તારી વૃત્તિ કારણે જ હવે તને આ મૃત્યુદંડ છે” સાપને એની ભુલ સમજાય. એનામાં માફી માંગવાની આદત જ ના હતી. ડો. ચંદ્રવદન મિસ્ત્રી વાર્તા લખાણ માર્ચ ૨૦૧૧ બે શબ્દો… આ વાર્તા તો વલીભાઈ મુસાના બ્લોગ પર એક સમયે સાપ વિષે વાંચેલું એ આધારીત છે. એ બ્લોગ પર એક્વાર, ” The Snake A song By Wilson). એ કાવ્ય આધારીત, આ એક કલ્પના છે ! અહી એક બોધકથા સ્વરૂપે પ્રગટ કરેલી વાર્તા છે. જેનો જેવો સ્વભાવ તેવો એનો ભાવ ! જે કોઈનો બુરી ઈચ્છારૂપી ભાવ તે એવી જ રીતે એ પ્રગટ કરે. જે કોઈ ભલું જ વિચારે, તે અન્યમા ફક્ત ભલાઈ જ નિહાળે. પણ જ્યારે ભલાઈ અર્પણ કરનાર “બુધ્ધી”ની સહાય લેય ત્યારે એવી વ્યક્તિ બુરાને પણ “અફસોસ” કરવાની તક આપે છે. આ સાપ અને ડોશીમાનૉ વાર્તામાં ફક્ત “ભલાઈ અને બુરાય”નું દર્શન જ છે. આ વાર્તાનો “માફી” વગર છે. અહી એક બીજો “બોધ” છે. જે કોઈ પોતાની ભુલ સમજતા એ માટે “માફી” માંગવા તૈયાર હોય તેનું માન માફી માંગવાથી ઘટતું નથી અને એને એ તો નવજીવન તરફ જ દોરે છે ! અથી, બીજો બોધ છે….>>>>>>>>> ગમે તેવા સંજોગો હોય, પણ જ્યારે ભુલ થઈ હોય તેની સમજ પડતા ખરા દિલથી “માફી” માંગવી એ માનવી માટે એક ફરજ છે. આ પ્રમાણે, જીવનમાં અમલ કરતા, “નવજીવન” મળી શકે છે ! આશા છે કે આ “ટુંકી વાર્તા” સૌને ગમે ! ડો. ચંદ્રવદન મિસ્ત્રી.